Bosbouwkundige standaardwerken

Hier vindt u standaardwerken op het gebied van bosbouw en bosbeheer die zijn verschenen tot de eerste helft van de 20e eeuw. Als u aanvullingen of verbeteringen heeft, dan kunt u dit laten weten via mail@boshistorie.nl.

Hier vindt u een document van H.C. van Hall uit 1848. Dit document “Nederlandsche Werken over de Houtteelt” geeft een overzicht van diverse publicaties over bosbouw/houtteelt die in Nederland zijn verschenen tussen 1780 en 1847.

  • J. Evelyn, 1662, Syvla or a discourse of forest trees and the propagation of timer, London, England, Royal society.
  • A.P.R.C. van der Borch van Verwolde, 1820, Verhandeling over de Nederlandsche woudboomen, Amsterdam, Koninklijk Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten.
    • Hierin worden een groot aantal van de boomsoorten van het Nederlandse bos worden beschreven.
  • E. Joosten, 1821, Verhandeling over het hakhout, Amsterdam, Lodewijk van Es, Kennis over de behandeling van hakhoutbossen van: eik, els, berk, es, iep, esdoorn en wilg.
    • Hierin vindt u informatie over de geschikte tijd en de beste wijze van hakken en de verdere behandeling van het hout.
  • W.K. van Gennep, 1842, Verhandeling over de meest gebruikelijke wijze van den Aanleg van Dennenbosschen, Haarlem, De Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid.
    • Een ingezonden verhandeling over het aanleggen van dennenbossen in Nederland.
  • C.P.E. Robidé van der Aa,1843, De aankweking der Acacia, Haarlem, De Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid.
    • Een beschrijving van de ondervindingen en voor- en nadelen van een van de eerste aanplantingen in Nederland van Robinia pseudoacacia.
  • E.C. Enklaar, 1854, Handboek voor den beoefenaar van den Landbouw, Nijmegen, De Geldersche Maatschappij van Landbouw.
    • Het laatste hoofdstuk (8) van dit handboek behandelt de houtteelt. Een groot aantal van de in Nederland voorkomende loof- en naaldboomsoorten en hakhoutbossen worden besproken.
  • N.G. Tholen, 1855, Handleiding voor boomkwekers en eigenaren van bosschen in Nederland, Haarlem, De Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid.
    • Dit boek bevat kennis over onder andere: de kenmerken en bereiding van verschillende grondsoorten, het zaaien, telen en planten van bomen en het snoeien en beitelen van bomen. Verder worden de in Nederland veel gebruikte boomsoorten beschreven, maar ook minder bekende soorten die in de ogen van de schrijver aandacht verdienen vanwege hun schoonheid en houtkwaliteit.
  • R.W. Boer, 1857, Bijdragen tot de kennis der houtteelt, Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink.
    • Dit boek bevat beschrijvingen van onder andere: de anatomische en fysiologische kenmerken van bomen, vele in de Nederlandse bosbouw gebruikte boomsoorten, verscheidene gronden in relatie tot houtteelt, grondbewerkingsvormen, de bewerking en het gebruik van zaden, het gebruik van bosplantsoen, wijzen van aanplanten, behandeling van hakhout en het snoeien en dunnen van opstanden.
  • G.C. Spengler, 1891, Het vastleggen en opbosschen van duinen en zandverstuivingen. Ede, Th. Menger.
    • In dit boekje worden onder andere de schei- en natuurkundige eigenschappen en de ontstaansgeschiedenis van zandverstuivingen, de effecten van plantengroei op de bodem en kennis over het vastleggen en opbossen van duinen en zandverstuivingen beschreven.
  • G.E.H. Tutein Noltenhuis, 1891, Handleiding voor het aanleggen en behandelen van Grove-dennenbosschen, Arnhem, P. Gouda Quint.
    • Deze handleiding geeft informatie over de kenmerken van de Grove den, de aanleg en behandeling Grove den in monoculturen en gemengde bossen.
  • A.J. van Schermbeek, 1892, Een woord over het boschbouwvak en de opleiding daarvoor, Ouderkerk a/d Amstel, Gebr. de Gauw.
    • In dit boekje wordt, voor de Maatschappij tot nut van 't algemeen, middels "een loflied aan het boschbouwvak" getracht dit vak onder de aandacht van een breder publiek te brengen in die tijd.
  • G.C. Spengler, 1894, Handleiding voor boschcultuur, Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink.
    • Een handboek voor bosbeheerders op het gebied van bosaanleg, bosbeheer en de economische aspecten hiervan alsmede de technologie van hout. Onder andere de volgende onderwerpen worden besproken: schei- en natuurkundige eigenschappen van grond en de bewerking ervan, uitgebreide informatie over het zaaien en planten, eigenschappen en behandeling in verschillende bosontwikkelingsfasen van diverse boomsoorten, de technologie en gebruik van hout, bosverpleging, houtmeetkunde en boekhoudkunde.
  • A. van Ryckevorsel, 1895, De Houtteelt, Arnhem, P. Gouda Quint.
    • Een handboek voor bosbeheerders over aanleg, beheer, instandhouding en economische aspecten van het bos. Onder andere de volgende onderwerpen worden besproken: kenmerken van verscheidene grondsoorten en de bewerking ervan, plantkunde, eigenschappen van diverse boomsoorten, het zaaien en planten, bosbeheer in verscheidene bosontwikkelingsfasen, eigenschappen en gebruik van hout, houtmeetkunde en boekhouding.
  • A.J. van Schermbeek, 1898, Het Bosch (de leer der bestanden),Breda, Eduard van Wees,
    Een vertaling van het eerste deel van Prof. Dr. Karl Gayer's "der Waldbau".
    • Dit boek behandelt vele aspecten van de bosbouw, waaronder de geschiedenis van het (Germaanse) bos; de economische, ecologische en fysische kenmerken van het bos; kapsystemen, kenmerken van verschillende boomsoorten en opstandsmengingen.
  • J.P. van Lonkhuyzen,1924, De Houtteelt, Arnhem, De Nederlandsche Heidemaatschappij.
    • Dit boek behandelt de groeivoorwaarden -en eigenschappen van bomen, de invloed van het bos op de grond, aanleg en onderhoud van bossen, bedrijfsvormen en een beschrijving van vele verschillende (in ons land gebruikte) boomsoorten.
  • G. Houtzagers en M. de Koning, 1938, De Boomsoorten, Arnhem, De Nederlandsche Heidemaatschappij.
    • Een geïllustreerde handleiding met een korte beschrijving van de in onze bossen, lanen, parken en tuinen meest voorkomende boomsoorten.
  • Commissie Tutein Nolthenius, 1942, Richtlijnen voor het samenstellen van een bedrijfsregeling voor boschbezit in Nederland, Wageningen, Nederlandsche Boschbouw Vereeniging.
    • Dit rapport geeft richtlijnen voor het opstellen van een bedrijfsplan, onder andere door het samenvatten van gegevens en het geven van voorbeelden ontleend aan werkelijk bestaande bedrijven.
  • J.H. Jager Gerlings, 1943, Boschbouw, Gorinchem, J. Noorduijn en zoon N.V.
    • Dit boek behandelt de volgende onderwerpen: de verspreiding van bossen  over de aarde en de onderscheiding van bosformaties, bos in Nederland, groeiplaatsfactoren, bosaanleg, -verjonging en -beheer.
  • G. Houtzagers & M. de Koning, 1943, De Boomsoorten, Arnhem, Nederlandsche Heidemaatschappij.
    • Een korte beschrijving van de meest voorkomende boomsoorten in de Nederlandse bossen, lanen, parken en tuinen.
  • Commissie Houtzagers, 1946, Boomzaden, Wageningen, Nederlandsche Boschbouw Vereeniging,
    • Een handleiding inzake het oogsten, behandelen, bewaren en uitzaaien van boomzaden.
  • P.J. Drost, 1947, Houtteelt, Arnhem, Nederlandsche Heidemaatschappij
    • In dit boek worden een aantal onderwerpen behandeld als leidraad voor een cursus van de Nederlandsche Heidemaatschappij. Onder andere de groei en ontwikkeling van de bomen en het bos als geheel, bostypen, grondbewerking, zaaien en planten, uitvoeringswijze van werkzaamhedenbedrijfsvormen en onderhoud van beplantingen en bossen.
  • G. Houtzagers, 1954, Houtteelt der gematigde luchtstreek - deel 1: de houtsoorten, Zwolle, N.V. Uitgevers-Mij - W.E.J. Tjeenk Willink.
    • Een geïllustreerde handleiding bij de studie van verschillende houtsoorten die voor de bosbouw in de gematigde luchtstreek van betekenis zijn.
  • G. Houtzagers, 1956, Houtteelt der gematigde luchtstreek - deel 2: het bos, Zwolle, N.V. Uitgevers-Mij - W.E.J. Tjeenk Willink.
    • Een beschrijving van de houtteelt en de opbouw van het bos. Dit deel bevat kennis over onder meer: bosecologie, fysiologie van bosbomen, bosaanleg, bosverzorging en  bedrijfsvormen.